238- ضرورت بازگردانی اخلاق به جامعه

 اگر نوع زندگی به همین روال پیش رود دیگر امید به زندگی مناسب و با اخلاق برای کسی باقی نمی‌ماند و روز به روز زندگی‌ها به سمت زوال و نابودی می­ رود.

باید به فکر بازگشت معنویات در جامعه باشیم.

اگر کمی به اطرافمان نگاه کنیم، می‌بینیم دنیا پر از خشونت، نفرت، نژادپرستی، حرص، ناشکیبایی و بی‌حرمتی به یکدیگر شده است.

جامعه امروز با تمام وجود، خواهان بازگشت اخلاق و ارزش‌های انسانی است.

زمان آن رسیده که معنویات به زندگی روزمره تک‌تک افراد و در نهایت کل جامعه بازگردد.

در حقیقت این کار باید به صورت بنیادی انجام گیرد و این کار را از تربیت کودکان آغاز کنیم و مباحثی درباره فواید داشتن یک جامعه با اخلاق میان همه افراد جامعه از قشرهای مختلف از همسایه و همکار گرفته تا اعضای خانواده و دوستان؛ پیش کشید.

برای اشاعه اخلاق اسلامی در جامعه؛ علاوه بر این که خود اخلاقی بودن را تمرین می‌کنیم و آن را نهادینه می­ کنیم باید در این راه به دیگران نیز کمک کنیم و بدانیم و باور کنیم که هرگز مادیات باعث سعادت افراد نمی‌شود.

اگرچه پول می‌تواند تا حدی رفاه و آسایش ظاهری فراهم آورد، اما به خودی خود نمی‌تواند ما را به خوشبختی برساند.

پبهتر است بیشتر به سمت معنویات قدم برداریم. شاید در ابتدا این کار ساده نباشد، اما با روش‌های زیر می ­توان راه را برای خود و دیگران هموار کرد: 

1- مهربانی کردن و تشویق به مهربانی

2-  احترام به دیگران

3-  شادمان شدن از موفقیت دیگران

4- کمک و یاری به نیازمندان

5- مشارکت در امور اجتماعی عام‌المنفعه.

237- رابطه آسیب های اجتماعی با اخلاق

اگر بناست از آسیب­ های اجتماعی رهایی یابیم باید اخلاق اسلامی را ترویج دهیم.

بدون اخلاق اسلامی جامعه راه به جایی نخواهد برد.

به طور کلی، هر رفتاری که از آدمی سر می­ زند، متأثر از مجموعه­ ای از عوامل است که به طور معمول در طول زندگی سر راه وی قرار دارد و رفتار او را تحت تاثیر قرار می­دهد.

اولین جایی که انسان می­ تواند اخلاق اجتماعی را بیاموزد خانواده است.

مهم‌ترین چالش اجتماعی کشور در سال‌های اخیر، تزلزل بنیاد خانواده به‌ویژه در سطوح شهری است.

خانواده تنها یک نهاد اجتماعی صرف نیست، بلکه کانون اصلی رشد و تعالی انسان‌ه است و می‌تواند زمینه‌ساز تکامل بشر باشد.

در حال حاضر نظام سنتی خانواده تغییر یافته و درصد طلاق‌های عینی و عاطفی افزایش و ازدواج‌های رسمی و دائم کاهش یافته است و همین امر باعث تنزل و تزلزل اخلاق اجتماعی می­شود و آسیب ­های اجتماعی گسترش می­ یابد.

بنابراین  خانواده محل کسب اخلاق اجتماعی است.

236- چرایی افول اخلاق در جامعه 3

(طبق یک نظرسنجی رسمی درباره وضعیت اخلاق اجتماعی کشور) این روزها، جملاتی می شنویم که نشان از نوعی بحران در اساسی­ ترین ویژگی شخصیتی انسانها یعنی رفتار و اخلاق او، حکایت دارد.

جملاتی که ناشی از نظرات مردم، درباره مسایل جامعه و پیمایش ملی در کشور است.

جملاتی مانند اینکه «۵۵ درصد مردم ایران معتقدند سیاستمداران دروغ می‌گویند»، «مرجعی برای رسیدگی امور نمی توان دید»، «همه چیز ظاهری شده و دورویی و تملق جایگزین یکسری صفات ارزشمند دیگر شده است»، «اختلاس­ های کلان عادی شده»، «بی مسئولیتی نوعی سیاست شده»، «عدم مدارای اجتماعی زرنگی تلقی میشه» و …

از این نظرسنجی نتیجه می­ گیریم بی اعتمادی در زندگی اجتماعی مردم حاکم است.

ضعف اخلاق در حوزه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، آموزش، خانواده و مذهب نتیجه کاهش اعتماد اجتماعی در بین مردم جامعه است.

اگر اخلاق اجتماعی در همه حوزه های زندگی انسان حضور داشته باشد، موجب احساس رضایتمندی و خود شکوفایی اخلاقی در جامعه می ­شود و در صورت بروز مسایل و مشکلات در جامعه، به آسانی قابل حل خواهد بود.

اگر اخلاق اجتماعی حاکم بر روابط انسانی نباشد، خطرناکترین رویداد انسانی، انحطاط اخلاقی و شکسته شدن مرزهای اخلاقی در جامعه اتفاق می افتد که در این صورت هیچ چیز سلامت نخواهد ماند و انسانیت انسان فرو می­ ریزد و فاجعه در حوزه­ های مختلف جامعه چندین برابر می­ شود مانند (افزایش آمار خشونت، نزاع و درگیری، روابط فرا­زناشویی، فساد اخلاقی، طلاق و …

بنابراین والاترین ملاک در هر جامعه ­ای، متخلق بودن افراد به اخلاق انسانی و اجتماعی است.

235- چرایی افول اخلاق در جامعه 2

در جامعه ­ای که بداخلاقی شیوع یافته، به منزله ارجحیت یافتن مصالح شخصی بر منافع اجتماعی است.

فردی که پایبند به مکارم اخلاقی باشد و اصل غیبت نکردن، سوءظن و عیب جویی دیگران را در خلق و خوی خود نهادینه کرده؛ به طور قطع در روابط اجتماعی خود نیز منافع اجتماع را هم مد نظر می­ گیرد و اگر افراد جامعه اینگونه باشند؛ اخلاق اجتماعی در این جامعه نهادینه شده ­است و یقینا جامعه ­ای همچون مدینه فاضله خواهیم داشت.

اهمیت حفظ مکارم اخلاقی آن چنان دارای ارزش و جایگاه مهم تربیتی و رفتاری است که به تکرار در قرآن کریم، به صورت برجسته آمده است.

اخلاق از ما می‌خواهد تا حقیقت را گرچه بر ضد خودمان باشد بگوییم، حق کشی نکنیم، دروغ نگوییم، پایبند عدالت باشیم.

در جامعه امروز ما از پاره‌ای اصول اخلاقی دور شده ­ایم و در زندگی روزمره­مان اخلاق‌ستیزی می­کنیم و  فضایل اخلاقی را زیر پا می­ نهیم. خیانت، ترورشخصیت و تقلب باب شده ­است و هرگونه کاری حتی منافی اخلاق و شرف و عدالت برای رسیدن به هدف خود انجام می­ دهیم.

تمام این بداخلاقی­ ها در پی دور شدن از اخلاق اجتماعی همان اخلاقی که پیامبر به خاطر آن برانگیخته شد، اتفاق افتاده ­است.

به طور کلی عامل اصلی مناقشه دوری از اخلاق است.

234- چرایی افول اخلاق در جامعه 1

امروز اخلاق، گمشده جامعه ایران است و در واقع ضروری‌ترین نیاز جامعه امروز اخلاق و اخلاق مداری است.

اگر بخواهیم آسیب‌های اجتماعی از جامعه رخت بربندد باید اخلاق را در جامعه رواج بدهیم.

اخلاق بزرگترین سرمایه سیاست مداران است.

جامعه بدون اخلاق راه به جایی نخواهد برد.

در حال حاضر همسایه نسبت به همسایه بی‌تفاوت است، دلیل آن افول اخلاق در جامعه است.

صداقت، ‌شفافیت و پرهیز از انگ‌زنی باید جزء دغدغه‌های جامعه باشد، در این صورت اخلاق و امنیت و اعتماد در جامعه به وجود می‌آید.

چرا در عرصه سیاسی تخریب رواج یافته و در عرصه اقتصادی تقلب و فساد رشد کرده است به دلیل افول اخلاق است.

ما باید اخلاق را در جامعه رواج بدهیم چرا که اخلاق اکسیر نجات بخش جامعه است.

مصادیق رعایت اخلاق در جامعه صداقت و راستگویی، وفای به عهد توجه به فقرا و زیردستان است.

233- چند نکته از اخلاق اجتماعی

ـ تکامل انسان، هدف والای آفرینش خداست.

ـ پیامبر خدا می فرماید: «إنما بعثت لأتمم مکارم الأخلاق/ جز این نیست که من مبعوث شده ام تا پایه های اخلاق را تکمیل کنم».

ـ اخلاق، اکسیر نجات بخش جامعه است.

ـ اگر بخواهیم آسیب‌های اجتماعی از جامعه رخت برببندد باید اخلاق را در جامعه ترویج بدهیم.

ـ اخلاق، بزرگترین سرمایه سیاست مداران است جامعه بدون اخلاق راه به جایی نخواهد برد.

ـ بداخلاقی ­ها نتیجه دور شدن از اخلاق اجتماعی ­است.

ـ اگر بناست از آسیب­ های اجتماعی رهایی یابیم باید اخلاق اسلامی را ترویج  کنیم.

ـ مهم‌ترین چالش اجتماعی کشور در سال‌های اخیر، تزلزل بنیاد خانواده به‌ویژه در سطوح شهری است.

ـ جامعه امروز با تمام وجود، خواهان بازگشت اخلاق و ارزش‌های انسانی است.

ـ زمان آن رسیده که معنویات را به زندگی روزمره تک‌تک افراد و در نهایت کل جامعه بازگردانیم.

232- اخلاق در فضای مجازی

رعایت اخلاق در زندگی و ارتباطات اجتماعی ضرورت انسانی زیستن است. اخلاق اجتماعی موجب قابل تحمل شدن تزاحمات و اصطکاک‌های اجتناب‌ناپذیر زندگی مدرن می‌شود؛ وگرنه انباشت برخوردها و اختلاف‌ها، زندگی در فضای جدید را غیرقابل تحمل می‌کند. این اخلاق منحصر به فضای واقعی و زندگی اول نیست بلکه در زندگی دوم و فضای مجازی نیز مورد نیاز است و نمی‌توان از آن غفلت کرد.

از آنجا که در جامعه کنونی زندگی بدون در نظر گرفتن اجتماع و مناسبات اجتماعی قابل تصور نیست؛ لذا انسان عصر حاضر، بدون ارتباط با دیگران قادر به برآوردن نیازهایش نیست؛ انسان برای برقراری ارتباطی معقول و با در نظر منافع طرفین، نیازمند داشتن اخلاق است.

این روزها که بنا به نوعی تاخر و عقب‌ماندگی اخلاقی در فضای مجازی شاهد بسیاری از ناهنجاری‌ها و حتی بزهکاری‌ها هستیم،

گسترش استفاده از اینترنت و فضای مجازی در تعاملات روزمره منجر به ایجاد تغییر در زندگی روزمره افراد به ویژه قشر جوان شده است. جاذبه‌های این فضا منجر شده افراد ساعات زیادی از روز خود را در این فضا گذرانده و تعاملات در این فضا را جایگزین تعاملات با اعضای خانواده و همسالان خود کنند. این موضوع صدمات جبران ناپذیری را به رشد اجتماعی افراد وارد کرده و ساختار زندگی اجتماعی آنان را تغییر داده است.

نکات مهم اخلاقی درفضای مجازی:

1. فضای مجازی امتداد فضای واقعی بوده و مخاطبان آن نیز انسان هستند و لذا بسیاری از اصول و قواعد اخلاقی حاکم در جامعه، در این فضا نیز باید حاکم و جاری باشد. پس باید به همه قواعد و اصول اخلاقی و نزاکت و ادب انسانی در فضای مجازی نیز تمکین کنیم.
2. باید برای پرهیز از ساختار شکنی و بی اخلاقی در این فضا، چارچوبی را برای خود تعیین کنیم.
3. نباید اجازه دهیم ویژگی جویندگی و برانگیختگی در هنگام کنشگری ما را به شکستن حریم های اخلاقی ترغیب کند.
4. نباید تحت تاثیر برخی رفتارهای به ظاهر مدرن و ترقی خواهانه ی برخی کنشگران، مرتکب کنش های غیر اخلاقی شویم.
5. باید دراین فضا در انتخاب شبکه، کانال، مخاطب هشیارانه عمل کنیم و از اثر بخشی مطالب و آموزه های ارسالی اطمینان حاصل کنیم.
6. باید در استفاده از سبک نوشتاری یکسان با مخاطبان غیر همآل، غیر هم جنس و غیر هم سطح پرهیز کنیم.
7. اگر برای برخی کاربران، گروه مرجع به شمار می آییم، بواسطه جلب اعتماد آنان در بازگویی سئوالات و دغدغه هایشان نباید خود را در قالب متخصصی همه چیز دان معرفی کنیم و مشاوره های غیرکارشناسانه دهیم.
8. در برقراری ارتباطات عاطفی، بویژه با جنس مخالف باید از تحریک عواطف و احساسات مخاطبان گرفتارو وامانده اجتناب کرده وآنان را به مراجع یا افراد ذیصلاح و متخصص ارجاع دهیم.
9. باید از انتشار هرگونه مطلبی که شائبه افترا، تهمت، غیبت و منکری در این فضا است بشدت احتراز کنیم.
10. باید از نشر و بازپخش هر مطلب و مبحثی که سودآور نبوده و یا تنها از باب احتجاج باطل ویا غلبه بر مخاطبی در فضای عمومی قابل انعکاس است اجتناب کنیم.
11. باید از دستکاری اطلاعات (کم و زیاد کردن و تغییر مضامین) و مطالب منتشره دیگران و حذف متعمدانه بخش هایی از آن بگونه ای که برداشت دیگری از محتوای آن بشود پرهیز کنیم.
12. باید از انتشار هرزنامه و تصاویر مستهجن و خشونت بار و تشویش کننده اجتناب کنیم.
13. باید از نشر هرگونه مطلب بدون نقل منبع و یا تصویر بدون کسب اجازه از افراد ذیحق (حتی فرزندانمان) پرهیزکنیم.
14. نباید مطالب و اخبار غیر واقع و کذب را با هدف تخریب و تشویش اذهان و افکار عمومی منتشر کنیم.
15. باید کلیه رفتار و کنشگری هایمان در فضای مجازی را براساس منطق، وجدان، وارزش های عرفی و انسانی تنظیم کنیم.