6- آگاهى کامل
آشنایى با اهداف حج، موجب مى شود تا حاجى براى دستیابى به آنها، معلومات و دانستنى هاى مورد نیاز این سفر را به خوبى فراگیرد و با آگاهى کامل در این مسیر قدم بگذارد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله در سخنرانى مهم روز غدیر از مردم خواستند تا با آگاهى و بصیرت کامل به حج روند و از این اماکن مقدس جز با توبه و رها شدن از گناه بازنگردند؛ (قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله فِی خُطْبَتِهِ فِی الْغَدِیرِ: مَعَاشِرَ النَّاسِ! حُجُّوا الْبَیْتَ بِکَمَالِ الدِّینِ وَالتَّفَقُّهِ وَلا تَنْصَرِفُوا عَنِ الْمَشَاهِدِ إِلَّا بِتَوْبَةٍ وَ إِقْلاعٍ).[1]
برخى از اهداف حج که در روایات آمده است عبارتند از:
* رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
طواف خانه خدا و سعى میان صفا و مروه و رمى جمرات، براى برپایى و اقامه یاد خدا وضع شده است.[2]
* على علیه السلام فرمود:
... خداوند حج را نشانه تواضع مردم دربرابر عظمت خود و ... پرچم افراشته اسلام و پناهگاه امن پناه جویان قرار داده است.[3]
* و نیز فرمود:
... خداوند حج را وسیله دستیابى به رحمت خود و رسیدن به بهشت و موجب آمرزش و امتحان مردم، و زدودن کبر از دلها و ایجاد تواضع و فروتنى در درون جان آنان، قرار داد.[4]
* امام رضا علیه السلام بخشى از فلسفه حج را، جداشدن از سنگدلى، خسّت و زبونى نفس، ناامیدى، بازداشتن نفس از فساد و بازیابى حقوق شمرده اند.[5]
* و امام صادق علیه السلام آن را براى شناخت بیشتر مسلمانان از یکدیگر، بهره گیرى هاى تجارى، شناخت نشانه ها و آثار رسول خدا صلى الله علیه و آله دانسته اند و ....[6]
آیا این اهداف تنها با دانستن احکام و مناسک حج قابل دستیابى است؟ هرگز!
از اینرو حاجى باید از ماهها پیش از حج، با مطالعه کتب و یک سلسله تمرینات جسمى و روحى، خود را براى دستیابى به این اهداف آماده نماید و تنها به شرکت در چند جلسه محدود که معمولًا کاروانها برگزار مى کنند بسنده نکند.
امام صادق علیه السلام به عیسى بن أبى منصور فرمود:
«یَا عِیسَى إِنِّی أُحِبُّ أَنْ یَرَاکَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیمَا بَیْنَ الْحَجِّ إِلَى الْحَجِّ وَ أَنْتَ تَتَهَیَّأُ لِلْحَجِّ».[7]
«اى عیسى، من دوست مى دارم که خداوند عزوجل در فاصله بین دو حج، تو را در حال آماده شدن براى حج بعد ببیند.»
برخى از اطلاعات مورد نیاز و ضرورى این سفر عبارتند از:
1- احکام عمومى از قبیل وضو، غسل، تیمم، طهارات، نجاسات و ...؛
2- مناسک حج؛
3- اسرار و معارف حج؛
4- تاریخ اسلام؛
5- شناخت اماکن و آثار اسلامى موجود در حرمین شریفین؛
6- آداب و اخلاق سفر حج؛
7- آداب معاشرت با هموطنان و نیز دیگر مسلمانان شرکتکننده در حج؛
8- آشنایى با پیامبر صلى الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام و سیره علمى و عملى آنان؛
9- آشنایى با عقاید تشیع، به منظور معرفى مذهب و فرهنگ اهلبیت به دیگران؛
10- شناخت مفهوم زیارت، آداب سخن گفتن با پیامبر و ائمه، مضامین زیارتنامه ها و ....
11- آشنایى با مذاهب اسلامى، اعتقادات و مسائل فقهى آنها، براى پیشگیرى از هرگونه برخورد و ایجاد تفرقه در صفوف مسلمانان؛
12- تسلط به یکى از زبانهاى زنده دنیا و مهمترین آنها زبان عربى، براى ایجاد ارتباط با دیگر مسلمانان؛
13- دستیابى به آگاهى هاى بهداشتى و اجرایى؛
14- شناخت کشور عربستان و قوانین و مقررات حاکم بر آن کشور؛
حال براى فراگیرى مطالب مربوط به محورهاى فوق، چه مقدار زمان نیاز است؟ و چه تعداد کتاب باید مطالعه شود؟ و چند کلاس آموزشى باید تشکیل گردد؟ تا حاجى از هرجهت توجیه شود، سپس رهسپار حرمین شریفین گردد؟!
