403- از ارزش های اخلاقی در اسلام: پشیمانی و ترک گناهان
درگیری پیوسته میان قوای ملکوتی و حیوانی، انسان را گاهی از جاده سلامت خارج و مغلوب هوا می کند، ولی خدای متعال با رحمت بی کران خود، اسبابی همچون شفاعت، تضرع و استغفار را وسیله بخشش از لغزش ها قرار داده است. آدمی باید آلودگی ها و سیاهی ایجاد شده از گناه را با اشک دیده شست وشو دهد و نورانیت باطن را به خود بازگرداند. رسول گرامی اسلام می فرماید:
طوبی لِمَن وَجَدَ فی صَحیفةِ عَمَلِهِ یوم القیامةِ تَحْتَ کُلِّ ذَنْبٍ اَستغفراللّه َ.
خوشا بر حال کسی که در کارنامه اعمال او در روز قیامت از پس هر گناهی استغفاری دیده شود.
کوه را کَهْ کن به استغفار و خَوش | جام مغفوران بگیر و خوش بکش |
قرآن مجید استغفار بندگان را مانعی بر عذاب الهی می شمارد و می فرماید:
وَ ما کانَ اللّه ُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَاَنْتَ فیهِمْ وَ ما کانَ اللّه ُ مُعَذَّبَهُم وَهُمْ یَسْتَغْفِرونَ. (انفال: 33)
مادامی که تو (پیامبر) در میان مردم هستی و مادامی که مردم استغفار می کنند، خدا ایشان را عذاب نمی کند.
خدا در توبه را به روی انسان ها گشوده است، چنان که حضرت علی علیه السلام به کسانی که از این در وارد می شوند، بشارت می دهد:
خوشا به حال کسی که بر لغزش خویش پشیمان شود و به جبران تقصیر خود بپردازد.
بازگشت و پشیمانی، وسیله بخشش و دوری از عذاب است.