137- آداب و روش استخاره زدن

استخاره در لغت به معناى طلب خیرنمودن از خداوند است یعنى، آن که آدمى در هر کارى از خداوند طلب خیر کند (دعا). معناى دیگر استخاره، نوعى قرعه زدن براى رفع تحیر است که البته همراه با دعا و خواست از خداوند است. این کار ممکن است به وسیله تسبیح و یاقرآن انجام گیرد. استخاره در موردى است که انسان دچار تردید شده باشد. قبل از استخاره باید همه مقدمات و شرائط لازم را بر هر کارى فراهم ساخت از قبیل مطالعه و فکر، مشورت با اهل فن و افراد مجرب، اگر اقدامات فکرى و فیزیکى دیگرى از قبیل بررسى و تحقیق لازم باشد باید به انجام رسانید بعد از همه اینها چنانچه باز دچار تردید است نوبت به استخاره مى ‏رسد. ولى اگر موضوعى را عقل مورد تأکید قرار داده و قرائن و شواهد همه به خوبى و صحت آن کار گواهى مى‏ دهند در چنین مواردى نباید به استخاره دست زد.

اما شرایط:

متحیّر و مردّد بودن در کار یعنى، آن که اگر آدمى با تعقل و مشورت به ترجیح یکى از دو طرف رسید، دیگر جایى براى استخاره باقى نمى‏ ماند ولى اگر با وجود اندیشه و مشورت به نتیجه‏ اى نرسید، در این صورت مى ‏تواند استخاره کند. در مورد عمل به استخاره، عمل به مقتضاى استخاره واجب نیست، ولى بهتر است با آن مخالفت نشود. رجوع به قرآن در مواردى جهت تفأل یا راه‏یابى استخاره درست است. لیکن این نباید به صورت یک عادت و روش دائمى و جایگزین فکر اندیشه تحقیق و مشورت گردد. از سوى دیگر برداشت و الهام گیرى از آیات قرآن در بسیارى از موارد کار آسانى نیست و نیازمند یکسرى آگاهى ‏ها و دانش‏هاى تخصصى و علوم دینى مانند: تفسیر ادبیات و... مى باشد. در استخاره با قرآن باید به تفسیر و معانى آیات تسلّط داشته باشید و به خوب و بدى که بالاى صفحات قرآن نوشته شده اعتمادى نیست.(1)

در استخاره با تسبیح که براى همه مقدور است مشهور آن است که: بعد از نیّت حداقل سه بار صلوات و یک بار حمد و سه مرتبه سوره اخلاص و چند مرتبه استخیر الله برحمته از رحمت خدا طلب خیر مى‏کنم» را بگویید و بعد یک قبضه از دانه‏ هاى تسبیح را به دست گرفته و دوتا دوتا بشمارید. اگر یک عدد باقى ماند، خوب و اگر دو تا ماند، بد است.

(1) استخاره داراى اقسامى است که براى آگاهى بیشتر به حاشیه مفاتیح‏ الجنان مرحوم حاج شیخ عباس قمى (ره) رجوع کنید. براى آگاهى بیشتر ر. ک: 1- بحارالانوار، ج 91، ص 233 2- کند و کاوى درباره استخاره طریقه‏ دار