84- اخلاق دانشجویی

1- اهمیت و ضرورت
- اهمیت علم و علم آموزی، از دیدگاه اسلام، به قدری واضح است که نیازی به توضیح ندارد.
- نخستین آیاتی که بر پیامبر اکرم نازل شد، بهترین دلیل بر جایگاه ویژه تعلیم و تعلیم در اسلام است: "اقرأ باسم ربّک الّذی خلق..." "بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید . همان کس که انسان را از خون بسته
ای خلق کرد. بخوان که پروردگارت از همه بزرگوارتر است، همان کسی که به وسیله قلم تعلم داد، و به انسان آنچه را نمی دانست یاد داد."
- ضرورت تحصیل علم از دیدگاه اسلام، ضرورتی مطلق است. یعنی نه قید افرادی دارد، نه قید زمانی، نه قید مکانی و نه هیچ قید و محدودیت دیگری.
- آیا تحصیل علم، مطلوبیت ذاتی دارد؟
- تحصیل علم، مطلوب ذاتی نیست . یعنی به صر ف عالم شدن و تحصیل علم، سعادت حقیقی انسان تأمین نمی شود . چه فراوان بوده اند اندیشمندانی که علم را در جهت توسعه فساد به کار گرفته اند.
2- دانش اندوزی و پارسایی
- پارسایی چه نقشی در تعلیم و تحصیل معرفت و دانش حقیقی دارد؟
- بی تردید متون دینی، همه انسان ها حتی ک افران و فاسقان را به دانش اندوزی و پیروی از دانش و پرهیز از پیروی گمان دعوت کرده و به تعقل و تدبر فرا خوانده اند.
- پارسایی در کنار خردورزی و دانش اندوزی به معنای ناتوانی بی تقوایان از درک و اقامه براهین عقلی نیست؛ بلکه مراد آن است که با بازگرداندن روح و سرشت آدمی به حالت پاکی و صداقت نخستین و فطری اش، فراگیری و پذیرش حقایق را برای او تسهیل می کند.
- تقوا سبب می شود فطرت انسان به پاکی و زلال نخستین خود باز گردد.

83- اهمیت و جایگاه اخلاق کاربردی

- علم اخلاق یکی از ضروری ترین علوم برای انسان است
امام کاظم (ع) فرمودند: لازم ترین دانش برای تو، دانشی است که تو را به صلاح قلبت راهنمایی کند و فساد آن را برایت آشکار سازد.
 هدف اصلی رسالت انبیاء؛ پرورش اخلاقی مردمان و تزکیه و تهذیب جان های آنان بوده است.
- مشکل عمده افراد چگونه قابل حل است؟
راه حل مشکل= شناخت بیماری (مفسده اخلاقی) + راه علاج + تصمیم اخلاقی مشکل عمده بسیاری از افراد این است که:
اولاً: راه انجام وظایف اخلاقی و نحوه اعمال احکام اخلاقی را به درستی نمی توانند تشخیص دهند.
ثانیاً: در بزنگاه نمی توانند تصمیم اخلاقی درستی را اتخاذ نمایند.
- رسالت عمده اخلاق کاربردی چیست؟
- تحلیل و بررسی ریشه ای و بنیادین فضایل و رذایل اخلاق و راه تشخیص تکالیف اخلاقی و شیوه تحقق آنها در حوزه های خاصی می پردازد    

( استفاده از آئین زندگی دکتر احمدحسین شریفی، صص 23 الی 25)  .

82- انواع پژوهشهای اخلاقی

امروزه پژوهش های تحقیقات علمی درباره اخلاق در چهار حوزه صورت پذیرفته است:
1- اخلاق توصیفی
2- اخلاق هنجاری
3- فرا اخلاق
4- اخلاق کاربردی
1- اخلاق توصیفی:
- در این نوع از پژوهش به توصیف و معرفی اخلاقیات افراد، گروهها و جوامع مختلف از سوی جامعه شناسان، مردم شناسان و مورخان پرداخته می شود.
- هدف در این نوع پژوهش : تنها آشنایی با نوع رفتار اخلاقی فرد یا جامعه ای خاص است.
- روش در اخلاق توصیفی: تجربی و تاریخی است.

2- اخلاق هنجاری (اخلاق دستوری):
- در اخلاق هنجاری به بررسی افعال اختیاری انسان از حیث خوبی و بدی، و بایستگی و نبایستگی می پردازد.
- موضوع بحث در این نوع پژوهش، افعال اختیاری انسان است.
- روش در این نوع پژوهش، استدلالی و عقلی است نه تجربی و تاریخی

3- فرا اخلاق:(اخلاق فلسفی، اخلاق تحلیلی، فلسفه اخلاق )
- فرااخلاق به بررسی تحلیل و فلسفی درباره مفاهیم و احکام اخلاقی می پردازد.
- موضوع این نوع پژو هش، مفاهیم و جملاتی است که در اخلاق هنجاری مورد بحث قرار می گیرند.
- وظیفه اصلی در این نوع پژوهش، بررسی معنای خوب و بد و تحلیل گزاره های مورد بحث از قبیل : "سقط جنین خوب است، یا سقط جنین بد است ."
می باشد.
4- اخلاق کاربردی:
- اخلاق کاربردی در حقیقت زیر مجموعه اخلاق هنجاری است به تعبیر دیگر، اخلاق کاربردی همان اخلاق هنجاری است.
- اخلاق کاربردی درصدد آن است که کاربرد و اعمال منظم و منطقی نظریه اخلاقی را در حوزه مسائل اخلاقی خاصی نشان دهد.
- اخلاق کاربردی شامل اخلاق حرفه ای نیز می شود.
- منظور از اخلاق حرفه ای، تأمل درب اره ابعاد اخلاقی مسائل و موضوعاتی است که به مشاغل خاصی مربوط می شود؛ مانند : اخلاق پزشکی، اخلاق تجارت، اخلاق روزنامه نگاری.

81- پنج نسخه میرزای نخودی (ره) به امام خمینی (ره)

دستورالعمل آیت الله شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی به امام خمینی، به  روایت از حضرات بهجت، شبیری زنجانی، مصطفی خمینی و فرزند مرحوم نخودکی

 شرح ماجرا به نقل از فرزند آیت الله شبیری زنجانی از زبان پدر بزرگوارشان این‌گونه نقل می‌شود که:

در سفری که امام خمینی(ره) و پدرم برای زیارت به مشهد مقدس رفته بودند امام در صحن حرم امام رضا (ع) با سالک الی الله حاج حسنعلی نخودکی مواجه می‌شوند. امام امت (ره) که در آن زمان شاید در حدود سی الی چهل سال بیشتر نداشت وقت را غنیمت می شمارد و به ایشان می‌گوید با شما سخنی دارم. حاج حسنعلی نخودکی می‌گوید: من در حال انجام اعمال هستم، شما در بقعه حر عاملی (ره) بمانید من خودم پیش شما می‌آیم. بعد از مدتی حاج حسنعلی می‌آید و می‌گوید چه کار دارید؟ امام (ره) خطاب به ایشان، رو به گنبد و بارگاه امام رضا (علیه‌السلام) کرد و گفت:

تو را به این امام رضا، اگر (علم) کیمیا داری به ما هم بده؟حاج حسنعلی نخودکی انکار به داشتن علم (کیمیا) نکرد بلکه به امام (ره) فرمودند: اگر ما «کیمیا» به شما بدهیم و شما تمام کوه و در و دشت را طلا کردید آیا قول می‌دهید که به جا استفاده کنید و آن را حفظ کنید و در هر جایی به کار نبرید؟ امام خمینی (ره) که از همان ایام جوانی صداقت از وجودشان می‌بارید، سر به زیر انداختند و با تفکری به ایشان گفتند: نه نمی‌توانم چنین قولی به شما بدهم.

 حاج حسنعلی نخودکی که این را از امام (ره) شنید رو به ایشان کرد و فرمود: حالا که نمی‌توانید «کیمیا» را حفظ کنید من بهتر از کیمیا را به شما یاد می‌دهم و آن این که: بعد از نمازهای واجب ژنج عمل زیرا را انجام بده:

1-  یک بار آیه الکرسی را تا «هو العلی العظیم» می‌خوانی.

 بسم الله الرحمان الرحیم

اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ  لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لَا نَوْمٌ  لَّهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ  مَن ذَا الَّذِى یَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ  یَعْلَمُ مَا بَینْ‏َ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ  وَ لَا یُحِیطُونَ بِشىَ‏ْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ  وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ  وَ لَا یَُودُهُ حِفْظُهُمَا  وَ هُوَ الْعَلىِ‏ُّ الْعَظِیمُ(بقره/255)

یعنی: هیچ معبودى نیست جز خداوند یگانه زنده، که قائم به ذات خویش است، و موجودات دیگر، قائم به او هستند هیچگاه خواب سبک و سنگینى او را فرانمى‏گیرد (و لحظه‏اى از تدبیر جهان هستى، غافل نمى‏ماند) آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن اوست کیست که در نزد او، جز به فرمان او شفاعت کند؟! (بنا بر این، شفاعت شفاعت‏کنندگان، براى آنها که شایسته شفاعتند، از مالکیت مطلقه او نمى‏کاهد.) آنچه را در پیش روى آنها [بندگان‏] و پشت سرشان است مى‏داند (و گذشته و آینده، در پیشگاه علم او، یکسان است.) و کسى از علم او آگاه نمى‏گردد جز به مقدارى که او بخواهد. (اوست که به همه چیز آگاه است و علم و دانش محدود دیگران، پرتوى از علم بى‏پایان و نامحدود اوست.) تخت (حکومت) او، آسمانها و زمین را دربرگرفته و نگاهدارى آن دو [آسمان و زمین‏]، او را خسته نمیکند. بلندى مقام و عظمت، مخصوص اوست.

2- بعد تسبیحات فاطمه زهرا سلام الله علیها را می‌گویی. ۳۴ الله اکبر ۳۳ الحمد الله ۳۳ سبحان الله ۱ لااله الا الله

3- بعد سه بار سوره توحید «قل هو الله احد ... » را می‌خوانی.

4- بعد سه بار صلوات می‌گویی: اللهم صل علی محمد و آل محمد

5- بعد سه بار آیه مبارکه:

وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَمَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا .(سوره طلاق آیه ۲ و ۳)

 یعنی (هرکس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد، و هرکس بر خداوند توکل کند کفایت امرش را می‌کند، خداوند فرمان خود را به انجام می‌رساند، و خدا برای هر چیزی اندازه‌ای قرار داده است.)