246- مفاهیم عام اخلاقى‏

 

مراد از مفاهیم عام اخلاقى آن دسته از فضایل یا رذایل اخلاقى‏ اند که به صورت صفت و ملکه‏اى نفسانى بوده و اختصاصى به حوزه خاصى از حوزه‏ هاى زندگى انسان ندارد، بلکه بر همه حوزه ‏ها تأثیرگذار است. این قبیل مفاهیم اخلاقى خود در دو گروه جاى مى‏ گیرند:

برخى از آنها نقش هدایت‏گرى را در سیر معنوى و اخلاقى انسان بازى مى ‏کنند و گروهى دیگر صفت نفسانى عمل‏ کننده ‏اند که در سایه صفت هدایت‏گر تحقق مى ‏یابند و آثار خاصى‏ را نیز در حوزه رفتار در پى دارند. به این ترتیب ساختار کلان اخلاق اسلامى را در ناحیه توصیف انسان الهى و خداپسند به شکل زیر مى ‏توان ترسیم نمود:

ساختار کلى مفاهیم و حوزه ‏هاى اخلاقى‏

مقام خلیفةالهى‏

(قرب الهى)

حوزه ‏هاى رفتارى‏

صفات نفسانى‏

عمل‏کننده‏

صفت نفسانى هدایت‏گر

(ایمان)[1]

 

 

 

---

[1] دیلمى، احمد، اخلاق اسلامى (دیلمى، احمد)، 1جلد، دفتر نشر معارف - قم، چاپ: دوم، 1380.

 

صص 64-63