45- درجات زهد: مراتب زهد از حیث چیزى که در طلب آن انسان از دنیا روى برمى گرداند
مراتب زهد از حیث چیزى که در طلب آن انسان از دنیا روى برمى گرداند: از این جهت زهد داراى درجات سه گانه زیر است.
یک. زهد خداترسان: انسان براى تحصیل نجات از آتش و سایر عذاب هاى اخروى از دنیا روی گردان مى شود.
دو. زهد امیدواران: یعنى روى برتافتن از دنیا به امید رسیدن به ثواب خداوند و نعمتهاى بهشتى.سه. زهد عارفان: نه توجهى به درد و رنجها دارد تا رهایى از آنها را طلب کند و نه اعتنایى به لذتها مى کند تا بهره مندى از آنها را بجوید، بلکه تنها در اشتیاق دیدار و ملاقات پروردگار است. چنین زهدى تنها همّت اهل معرفت است.[1]
نکته:مراد از دنیا تنها مال و ثروت، خوراک و پوشاک و مانند اینها نیست؛ زیرا کناره گیرى از همه این امور براى کسى که شهره شدن به زهد و ستوده شدن به پارسایى را دوست مى دارد، بسیار آسان خواهد بود. بلکه دنیا شامل مقام و ریاست و همه بهره مندى هاى نفسانى ممکن از دنیا مى شود. زهد حقیقى یعنى روى گردانیدن و عدم دلبستگى به مال و مقام. زاهد راستین کسى است که فقر و غنا، مدح و ذمّ و عزّت و ذلت در نزد مردم براى او یکسان باشد و جز در جست وجوى محبت و رضایت خداوند نباشد.
اخلاق اسلامى (دیلمى، احمد)، ص: 118
[1] ( 1). ر. ک: نراقى: جامع السّعادات، ج 2، ص 65- 74؛ فیض کاشانى، محسن: المحجة البیضاء، ج 7، ص 357- 364
